Porozmawiajmy o IT: Technical writer

Znaleźliśmy ostatnio ciekawą rozmowę dotyczącą zawodu technical writera. Szczegóły poniżej.

Porozmawiajmy o IT to strona z podcastami dla osób zainteresowanych branżą IT. Jej założycielem i twórcą jest Krzysztof Kempiński zawodowo zajmujący się web-developmentrem i zarządzaniem działami IT. W branży obecny jest od 2005 roku. Poprzez "Porozmawiajmy o IT" chce inspirować ludzi do poszerzania horyzontów na temat trendów, technologii i zjawisk występujących w IT.

Tematem przewodnim 114 odcinka podcastu jest technical writing. Gośćmi Krzysztofa są, dobrze Wam już znani, Michał Skowron i Paweł Kowaluk. W trakcie rozmowy zostało poruszonych mnóstwo kwestii dotyczących nie tylko zawodu tech writera, ale całej branży z nim związanej. Poniżej skrót najciekawszych, naszym zdaniem, fragmentów rozmowy.

Kim jest technical writer?

Jak już pewnie nie raz słyszeliście czy czytaliście, technical writera trudno jest określić w prosty i jednoznaczny sposób. Na ten problem zwrócili uwagę także rozmówcy Krzysztofa. Ich zdaniem każda próba zdefiniowania tego zawodu spłyca to co w rzeczywistości robi tech writer. Bardzo ciekawie określił tę rolę Michał:

“Wydaje mi się, że (...) jest to osoba, która znajduje się pomiędzy specjalistą, który się na czymś zna, a odbiorcą i stara się w łatwy sposób przekazać jakieś trudne zagadnienia.”

Kolejną bolączką zawodu jest nazewnictwo i próby jego tłumaczenia na język polski - autor techniczny, specjalista do spraw dokumentacji technicznej czy dokumentalista nie są niestety najlepsze.

Co do zespołu wnosi technical writer?

Myśląc o produkcie przychodzi na myśl fakt, że to product manager czy programiści najlepiej powinni go znać i być w stanie oddać pewne niuanse i w ogóle go opisać. Skąd więc potrzeba osobnej roli, która by miała pisać o tym produkcie od strony technicznej - osoby, która nie pełni roli ściśle technicznej i nie zajmuje się wytwarzaniem produktu na co dzień?

Zdaniem Michała programiści często mają bardzo specjalistyczną wiedzę na temat bardzo wąskiej dziedziny, fragmentu produktu lub funkcjonalności. Natomiast technical writer opisując ten produkt całościowo jest pomostem, który łączy poszczególne jednostki i mając szerszą wiedzę jest w stanie połączyć ze sobą wiele faktów. Dodatkowo, nie każdą dokumentację będzie pisał technical writer. Większy sens może mieć to, żeby programista pisał dokumentację wewnętrzną dla innych zespołów programistycznych, a technical writer dokumentację zewnętrzną dla klientów.

Paweł natomiast zauważa kilka ważnych punktów dla wkładu technical writera w pracę całego zespołu:

• odpowiednie spożytkowanie czasu - rolą project managera jest zarządzanie projektem, produkcją. Programisty - pisanie kodu czy inne tego typu zajęcia. Podobnie tester, UX designer, każdy ma swoje cele. Jeżeli mamy dużo wiedzy do przekazania, to warto jest wyodrębnić osoby, które będą po prostu pisały o produkcie i ich czas będzie spożytkowany na pisanie.
• wykorzystanie odpowiednich umiejętności - to że ktoś potrafi pisać kod nie oznacza, że potrafi pisać zrozumiały dla innych tekst. Technical writer potrafi patrzeć z szerszej perspektywy i w danym dokumencie umieści to, co jest w nim potrzebne.
• multitasking - pisanie to nie wszystko. Są inne zdolności związane z technical writingiem, takie jak na przykład architektura informacji, czyli wiedza jak coś ułożyć i w jakiej kolejności, aby informacje zostały przekazane w sposób użyteczny. Dodatkowo, technical writer powinien wiedzieć jak dotrzeć do użytkownika, żeby się dowiedzieć, co mu przeszkadza lub czego potrzebuje.

Podsumowując, technical writer posiada wszechstronny wachlarz umiejętności, których inne grupy w IT nie mają, bo ich nie potrzebują. Tym właśnie tech writer wspiera zespół.

W jakich branżach występuje zawód technical writera?

Poza IT, które jest obecnie najpopularniejszą branżą w jakiej ten zawód się ujawnia albo przynajmniej jest najbardziej widoczny, jest też branża AGD i RTV. Często pojawia się też w firmach produkujących autobusy czy samochody. Branża militarna i lotnicza również zatrudnia technical writerów.

Jaka jest sytuacja technical writingu w Polsce?

Technical writing istnieje w Polsce stosunkowo od niedawna, choć głównie tyczy się to problemu z nazewnictwem. Michał wspomina sytuację, w której ktoś od wielu lat pisał dokumentację, ale nie wiedział, że prawidłowa nazwa jego stanowiska to technical writer.

Jednak w ostatnich latach podejście do zawodu tech writera bardzo się w Polsce zmieniło. Jest to nadal młoda branża na tle Stanów Zjednoczonych czy krajów Europy zachodniej, przez co średnia wieku osób pracujących w zawodzie jest w Polsce niższa.

W Niemczech albo w krajach anglojęzycznych podobnie brzmiący termin funkcjonuje od dziesięcioleci. W krajach zachodnich są kierunki uniwersyteckie, które kształcą ludzi do wykonywania tego zawodu, są certyfikaty. U nas jest tego mniej, certyfikaty istnieją od niedawna, są studia podyplomowe, czasem przedmioty na kierunkach typu lingwistyka stosowana nazywane pisaniem technicznym lub pisaniem biznesowym. Ale jest to stosunkowo młoda branża.

Dla potwierdzenia powyższych wniosków Michał przytoczył dane pochodzące z corocznej ankiety techwriter.pl:

“Chciałbym dodać, a propos tego, że branża jest dosyć młoda, że Techwriter.pl już chyba piąty rok z rzędu będzie przeprowadzał badanie płac wśród technical writerów. Liczba respondentów nie jest bardzo duża, ponad sto osób bierze udział w tym badaniu, ale wyniki z zeszłego roku prezentują się tak, że 14,4 procent osób odpowiedziało, że pracuje dłużej niż dziesięć lat, czyli niewiele. 21,6 procent osób pracuje między sześć a dziesięć lat. Najliczniejsza grupa to trzy do pięciu lat – 38,7 procent. I staż od zera do dwóch lat to jest 25,2 procent. Jak widać, branża relatywnie młoda, jeśli chodzi o staż pracy.”

Michale, dziękujemy za wspomnienie naszego badania płac i w tym miejscu zwracamy się z prośbą do wszystkich Czytelników - jeśli jeszcze nie wzięliście udziału w tegorocznym badaniu to jest jeszcze na to czas do 16 maja. Wszelkie informacje znajdziecie w tym poście.

Jak zostać technical writerem?

Dwie najbardziej popularne ścieżki kariery:

1. Osoba z wykształceniem lingwistycznym - trafia przypadkiem do firmy powiązanej z IT. Tam "łapie haczyk" łączący umiejętności lingwistyczne z technicznymi, że zostaje technical writerem i w tym kierunku rozwija się dalej.
2. Osoba z wykształceniem technicznym - w pewnym momencie decyduje o douczenia się języka obcego w celu polepszenia umiejętności i zaczyna pisać dokumentację. Jest to rzadsze w Polsce niż pierwsza ścieżka, ale też się zdarza.

Jednak nie wystarczy obrać jednej ze ścieżek, by osiągnąć sukces w tej branży. Osoba chcąca zostać technical writerem powinna posiadać pewne określone cechy i umiejętności, do których w szczególności należą:

• umiejętność pisania w sposób łatwy, jasny i przejrzysty, często w języku obcym (najczęściej angielskim),
• dociekliwość,
• dokładność,
• cierpliwość,
• komunikatywność,
• praca zespołowa,
• wiedza techniczna.

Jeśli chodzi o wykształcenie kierunkowe to doczekaliśmy się w Polsce pierwszych studiów podyplomowych z komunikacji technicznej, które są dostępne na prywatnej uczelni Vistula. Drugą opcją jest dwudniowy kurs ITCQF, który kończy się certyfikatem.

Do tego dochodzą wszystkie nieformalne źródła wiedzy czyli literatura fachowa (przeważnie zagraniczna), blogi (też głównie anglojęzyczne). W Polsce mamy też portal: Techwriter.pl 😉, meetupy, na przykład MeetContent. Co roku odbywała się też jedyna duża polska konferencja techcomowa Soap. Podcasty, głównie zagraniczne, choć należy wspomnieć, że Michał i Paweł prowadzą Tech Writer Koduje - jedyny podcast z komunikacji technicznej po polsku.

Jak może wyglądać ścieżka rozwoju tech writera?

Podobnie jak ścieżki kariery i tu można wskazać na dwa typy rozwoju:

1. W obrębie komunikacji technicznej - możemy tu wymienić zarówno technical writing, jak i UX writing. Dodatkowo można podążyć drogą API writera, architekta informacji czy specjalisty w dziedzinie content strategy. Można też iść w bardziej technicznym kierunku czyli w rozwój narzędzi do dokumentacji czy DevOps. Jak widać komunikacja techniczna to zlepek wielu pokrewnych ścieżek, w których każdy chętny może znaleźć coś interesującego dla siebie.
2. Wyjście poza komunikację techniczną - technical writing może otworzyć drogę do zostania programistą czy keyway engeneerem. Można też iść w stronę wsparcia technicznego klienta, web analytics czy UX designu. Zdarzają się też przypadki, w których tech writerzy idą w kierunku analizy danych lub rozwiązań sztucznej inteligencji, analizy tekstu i budują grafy semantyczne, które mapują całą infrastrukturę produktów.

Podczas rozmowy przewija się sporo pytań o osobiste doświadczenia i najlepsze praktyki z zawodu technical writera. Dowiecie się wiele ciekawych rzeczy na temat samej pracy w zespole, ale też dotyczących rozwoju zawodowego. Nie zabraknie także szerszego wątku dotyczącego narzędzi, jakich w codziennej pracy używają technical writerzy.

Warto przesłuchać całość, by mieć dużo szersze spojrzenie na zawód technical writera, do czego bardzo gorąco Was zachęcamy!